Еуразиялық экономикалық одақтағы интеграциялық процестерді дамытудың құқықтық аспектілері
Қаралымдар: 100 / PDF жүктеулері: 70
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-6844-2023-145-4-163-170Кілт сөздер:
интеграция, мемлекет, құқық, егемендік, ЕАЭО, Одақ мемлекеті, Еуропалық одақ, ЕАЭО соты, ЕО сотыАңдатпа
Мақалада Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) шеңберіндегі интеграциялық үдерістердің кейбір мәселелері, сондай-ақ қазіргі мемлекеттердің интеграциялық үдерістерінің жалпы заңдылықтары қарастырылған. Ресей мен Беларусь одақтық мемлекеті 1990 жылдардан бері қалыптасып келе жатқанына қарамастан, оның қалыптасуының белсенді кезеңі және Одақтық мемлекет құру туралы шартта бекітілген мақсаттарды жүзеге асыру 2022 жылдан басталды. Сонымен қатар, Қазақстан да 2023 жылдың мамыр айында осы Одақтық мемлекетке шақырылды, ол жоғары саяси деңгейде бұл ұсынысты қабылдамады және ЕАЭО аясындағы экономикалық интеграцияны дамыту перспективаларына назар аударуды ұсынды. Бір интеграциялық бірлестіктің ішінде интеграцияның екі түрі болған кезде ерекше жағдай болды. Бұл, бір жағынан, Беларусь пен Ресейдің одақтық мемлекеті. Екінші жағынан, 2014 жылғы 29 мамырдағы ЕАЭО туралы шарт аясында ынтымақтасатын ЕАЭО-ның қалған мүшелері, оның ішінде Қазақстан да бар. Мақалада Еуразиялық экономикалық интеграцияны дамытудың 2025 жылға дейінгі стратегиялық бағыттарын іс жүзінде іске асырудың кейбір мәселелері де қарастырылған. Оның ЕАЭО Сотының өкілеттіктеріне қатысты кейбір ережелері талданады, бұл олардың Қазақстанның мүдделеріне сай келетініне күмән тудырады. ЕО Сотының Еуропалық Одақтағы интеграциялық процестерді құқықтық консолидациялау тәжірибесін ЕО Сотының сол функцияларды иелену мүмкіндігінің перспективаларымен салыстыру жүргізілді. Қорытынды ретінде параллельді процестерді жүзеге асыру кезінде – мемлекеттердің егемендікті бекітуі және интеграциялық бірлестіктерге кіруі, мемлекеттілік пен тәуелсіздіктің сақталуы және дамуы қажет деген пікір берілген. ЕАЭО-дағы ынтымақтастық барлық мүдделі елдермен және әлемнің интеграциялық бірлестіктерімен кеңірек экономикалық өзара іс-қимылмен толықтырылуы керек.
