Қазақстан Республикасы мен басқа мемлекеттердің жеке немесе заңды тұлғалары арасындағы инвестициялық дауларды реттеу мәселелері.
Қаралымдар: 34 / PDF жүктеулері: 0
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-6844-2024-148-3-75-88Кілт сөздер:
Вашингтон конвенциясы, қоғамдық құқық, шетелдік инвестор, шетелдік инвестициялар, арбитраж, pacta sunt servandaАңдатпа
1990 жылдардың басынан бастап Қазақстан түрлі инвестициялық келісімдер жасасу және осы процесті ынталандыру үшін заңдар қабылдау арқылы тікелей шетелдік инвестицияларды белсенді түрде тартып келеді.
Шетелдік капиталды ынталандыру, сондай-ақ инвестициялық дауларды шешу қажеттілігі үшін Қазақстан Республикасы 2004 жылы 1965 жылғы 18 наурызда Вашингтонда басқа мемлекеттердің жеке немесе заңды тұлғаларының мемлекеттері мен жеке немесе заңды тұлғалары арасындағы инвестициялық дауларды реттеу туралы конвенцияны ратификациялады.
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2022 жылғы 15 шілдедегі «Қазақстан Республикасының 2026 жылға дейінгі инвестициялық саясатының тұжырымдамасын бекіту туралы» 2010-2020 жылдарға арналған кезеңге арналған қаулысына сәйкес тікелей шетелдік инвестициялардың деңгейі 250 миллиард АҚШ долларды құрады.
Осы қаулыға сәйкес, 2005-2020 жылдар кезеңінде біздің еліміздің экономикасына шетелдік капиталды қайта инвестициялау деңгейі төмен болып қалып отыр және 15%-ды құрайды, бұл ретте әлемдік орташа деңгей 30-35%-ды құрайды.
Инвестициялау үшін қолайлы жағдайлар жасау, инвесторлардың мүдделерін көтермелеу және қорғау, сондай-ақ ұлттандыру немесе экспроприациялау кезінде шығындарды өтеу тетіктерін әзірлеу шетелдік инвестицияларды тартуда шешуші рөл атқарады.
Осылайша, шетелдік инвесторлардың пікірінше, еліміздің инвестициялық тартымдылығының мәселерінің бірі сот жүйесіне сенімсіздік болып табылады, онда төрелік шешімдерді орындау Қазақстан Республикасының сот жүйесі шеңберінде де жүзеге асырылады.
Автордың пікірінше, мақаланың практикалық маңыздылығы 1965 жылғы 18 наурыздағы Конвенцияда көзделген міндеттемелер шеңберінде инвестициялық дауларды реттеу және шешу кезінде Қазақстан Республикасының құқықтық актілеріндегі қайшылықтарды жою жолымен инвестициялық тартымдылықты жақсарту жөнінде ұсыныстар әзірлеу болып табылады.
