Интернет дәуірінде авторлық құқықты қорғау: Қазақстанның бағыты

Аңдатпа

Авторлық құқық авторлар мен авторлық құқық иелеріне әдеби, көркем, музыкалық және басқа да шығармашылық туындылар құрылған сәттен бастап беріледі. Берн конвенциясы, Зияткерлік меншік жөніндегі дүниежүзілік ұйым (ЗМДҰ) халықаралық шарттары және «Авторлық құқық және сабақтас құқықтар туралы» Қазақстанның Заңы сияқты кейбір іргелі құқықтық негіздер авторлар мен құқық иелерінің құқықтарын тану және қорғау үшін құрылғанын атап өткен жөн. Интернет, ұялы телефондар, электронды кітаптар, әлеуметтік медиа және басқалары сияқты цифрлық технологиялардың пайда болуы жұртшылыққа авторлық құқықпен қорғалған туындыларды оңай, арзан және жылдам жасауға, көбейтуге және таратуға мүмкіндік берді. Алайда, жоғарыда аталған мүмкіндіктерден басқа, цифрландыру плагиат, авторлық құқықбұзушылық сияқты күрделі мәселелерге әкелді, мұнда қарапайым пайдаланушылар авторлардың рұқсатынсыз материалдарды көшіріп, тарата бастады. Сонымен қатар, аталған мақалада авторлық құқықты қорғаудың қолданыстағы ұлттық режимі бұл мәселелерді шешуде тиімсіз болып көрінетіні атап өтілді.

Мақаланың мақсаты- отандық заңнамалар цифрлық саладағы авторлық құқықты бұзуды реттей ала ма деген мәселені қарастыра отырып, Қазақстандағы авторлық құқықты қорғаудың ағымдағы жағдайын талдау. Бұл мақаланың жаңалығы цифрлық ортада авторлық құқықты қорғауды күшейту үшін ақпараттық делдалдардың жауапкершілігі, блокчейн және су белгілері, Digital Rights Management (DRM) технологиялары сияқты кейбір заңнамалық және технологиялық шараларды енгізу болып табылады. Жоғарыда аталған мәселелерді шешу үшін автор негізінен диалектикалық, жүйелік-құрылымдық, салыстырмалы-құқықтық және формалды-құқықтық сияқты кейбір негізгі әдістерге жүгінеді.