Қалдықтарды қайта өңдеуді ынталандыру шаралары: құқықтық және экономикалық механизмдер
Қаралымдар: 102 / PDF жүктеулері: 51
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-6844-2025-151-2-159-184Кілт сөздер:
қалдықтарды қайта өңдеу, құқықтық механизмдер, экономикалық механизмдер, тұрақты даму, кешенді тәсіл, өндірушілердің кеңейтілген жауапкершілігі, қалдықтарды бөлек жинау, квоталар, айыппұлдар, субсидиялар, салықтық жеңілдіктер, экологиялық алымдар, қаржыландыру бағдарламаларыАңдатпа
Өсіп келе жатқан қалдықтар көлемі және тұрақты даму қажеттілігі жағдайында тиімді қалдықтарды қайта өңдеу жүйесі басты міндетке айналуда. Бұл зерттеу ең тиімді тәсілдерді анықтау мақсатында қалдықтарды қайта өңдеуді ынталандырудың құқықтық және экономикалық тетіктерін талдауға бағытталған. Зерттеуде әдебиеттерді талдау, салыстырмалы талдау, деректердің статистикалық талдауы және кейс-стади әдістері қолданылды.
Зерттеу нәтижелері бойынша негізгі құқықтық тетіктер өндірушілердің кеңейтілген жауапкершілігі (ӨКЖ), қалдықтарды бөлек жинау, қайта өңдеу квоталары және айыппұлдар болып табылады. ӨКЖ үш моделін (жеке, ұжымдық және аралас) талдау олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін контекстке байланысты анықтады. Субсидиялар, салықтық жеңілдіктер және экологиялық алымдар сияқты экономикалық құралдар қайта өңдеуге қаржылық ынталандыру жасайды, бірақ мемлекеттік ресурстарға тәуелділікті болдырмау және шығындарды тұтынушыларға жүктеуден сақтау үшін баланс қажет.
Экономикалық және құқықтық тетіктерді біріктіретін кешенді тәсіл ең тиімді деп танылды, бұл дамыған қайта өңдеу жүйесі бар елдердің сәтті тәжірибесімен расталды. Зерттеудің практикалық маңыздылығы алынған нәтижелерді әртүрлі елдерде қайта өңдеуді ынталандыру бағдарламаларын әзірлеу және жетілдіру үшін қолдану мүмкіндігінде жатыр.
